Thema's en voorbeelden Middelnederlandse letterkunde

Eindwerkstukcoördinator Middelnederlandse letterkunde: prof. dr. Veerle Fraeters (v.j.a.fraeters@uu.nl)

Thema’s en subthema’s

  • Literatuur en materialiteit
    • De overgang van handschrift naar druk: verschillen en continuïteiten
    • Uitvinding van boekdrukkunst als communicatietechnologie
    • Lezerssporen en eigendomsinscripties in handschrift/druk
    • (Ongeïdentificeerde) handschriftfragmenten in boekbanden
    • Boekillustratie en -decoratie
    • Digitalisering van handschriften
  • Literatuur en religie
    • De rol van literatuur in religieuze contexten
    • Literatuur en meditatie
    • Volkstalige theologie en mystiek
    • Literatuur en religieuze (groeps)identiteit
  • Literatuur en performativiteit (tekst en uitvoering)
    • Van tekst naar uitvoering (‘performative script’)
    • Aansprekingen van publiek en orale overdracht
    • Liedtekst en melodie
  • Literatuur en emotie
    • Representatie van emoties (vreugde, jaloezie, vrees…)
    • Emotie en zonde
    • ‘Emotional communities’ en identiteitsvorming
    • Emotie en religieuze ervaring
    • Emoties en bewustzijnsstaat (bv. extase)
  • Literatuur en ideeënwereld/mentaliteit
    • Visies op/representatie van natuur, dieren of omgeving (ecokritisch)
    • Visies op/representatie van geestelijke wezens (geesten, engelen, heiligen, God)
    • Visies op/representatie van ervaringen (bv. dromen, visioenen, extase)
    • Visies op/representatie van taalhandelingen (liegen, blasfemie, verzwijgen)
    • Visies op/representatie van handicap en (mentale/fysieke) ziekte
    • Visies op/representatie van ‘de ander’ (bv. joden, moslims, boeren)
  • Literatuur en genre (chronologische ontwikkelingen, kenmerken)
    • Visioenen: droomvisioenen, mystieke visioenen, geestesdialogen
    • Korte narratieve teksten: exempla, sproken
    • Bijbel- en psalmvertalingen
    • Fabels
    • Arthur- en Karelliteratuur
    • Allegorieën
    • Artesteksten/gebruiksliteratuur
    • Lyriek
  • Literatuur en gender
    • Vrouwelijk auteurschap (bv. Alijt Bake, Hadewijch, Suster Bertken)
    • Literatuur uit vrouwengemeenschappen
    • Representatie van mannelijkheid
    • Vrouwen als boekproducent (handschrift en druk)
    • Visies op/representatie van maagdelijkheid
  • Literatuur en transfer
    • Middeleeuwse literatuur in vertaling
    • Middeleeuwse literatuur op het hedendaags toneel
    • Middeleeuwse literatuur in onderwijs
    • Middeleeuwse literatuur in museale context
    • Middeleeuwse literatuur bij hedendaagse auteurs
  • Literatuur en actualiteit
    • Middelnederlandse literatuur en hedendaagse maatschappelijke vraagstukken
    • Beeldvorming over middeleeuwen in moderne media (bv. meme-cultuur, social media, podcasts, papieren media)
    • Beeldvorming over middeleeuwen in politiek
    • ‘Storytelling’ en identiteitsvorming: vergelijking tussen Middelnederlandse verhalen en nu
  • Literatuur, taal en communicatie
    • Literatuur en historische taalkunde (zie: Nederlandse Taal en Tekst door de Eeuwen Heen)
    • Literatuur en taalbeheersing (bv. beleefdheidstheorieën in epische teksten)

Voorbeelden van onderzoeksvragen

  • Welk publiek van de Souterliedekens blijkt uit de eigendomsinscripties in overgeleverde exemplaren van de eerste editie (1540)?
  • Hoe verhoudt de devotionele tekst De Negen Couden zich tot de groeiende relevantie van lichamelijkheid in laatmiddeleeuwse religiositeit?
  • Welk emotioneel ideaal blijkt uit de beschreven emoties van martelaressen in de Gulden Legende?
  • Hoe gaan personages om met het delen van gevoelige informatie in Van den Vos Reynaerde in handschrift en druk?
  • Hoe wordt ‘de ander’ gerepresenteerd in de kruisvaardersroman Roman van Saladin?
  • Hoe verloopt communicatie over de dood heen in de geestesdialoog Het mirakel van Arent Bosman?
  • Wat zijn gelijkenissen en verschillen tussen de visioenen van Hadewijch en Suster Bertken en hoe zijn die te verklaren?
  • Welk mannelijkheidsbeeld komt naar voren in de sproke ‘Vanden wildeman’ in het Handschrift Van Hulthem en hoe verhoudt zich dat tot het motief van de wildeman in de Middelnederlandse epiek?
  • Welk Hadewijchbeeld komt naar voren in het themanummer ‘Hadewijch’ van het tijdschrift Revolver in 2017 waarin dertig hedendaagse dichters een nieuwe tekst schreven in dialoog met een tekst van Hadewijch?
  • Hoe ontwikkelde het middeleeuwenbeeld in de uitingen van politici in de Tweede Kamer zich van 1980 tot nu?
  • Hoe hangt in Arthurromans het gebruik van de possessieve datief samen met de beschrijving van geweldssituaties?

Voorbeelden van samenvattingen