Handleiding presenteren
In de opleiding wordt vaak gevraagd om een presentatie te geven. Dit kan een presentatie zijn over een artikel dat je gelezen hebt, resultaten van een uitgevoerd practicum of het presenteren van een onderzoeksvoorstel dat je geschreven hebt (bijvoorbeeld een pitch). Deze handleiding kun je gebruiken voor ieder type presentatie die je maakt. Het is belangrijk om aan je docent te vragen wat de aanvullende eisen zijn tijdens je cursus.
Contact
Heb je vragen over de handleiding presenteren, mail dan de schrijfcoaches via schrijfcoachesbmw@umcutrecht.nl.
Er gaat veel voorbereiding in een goede, duidelijke presentatie zitten. Een presentatie moet je zien als een verhaal dat je vertelt aan een publiek en je wil daarmee een hoofdboodschap overbrengen. Allereerst is het belangrijk om voor jezelf duidelijk te hebben wie je publiek is en waarom ze naar jouw presentatie komen luisteren. Zijn het je medestudenten? Is het een lekenpubliek? Is het een commissie voor een beoordeling van een onderzoeksvoorstel? Daarna stel je jezelf de vraag waarom je voor de groep staat en wat je boodschap gaat zijn. Voor ieder publiek zal je je presentatie moeten aanpassen zodat het past bij hun voorkennis en interessegebied.
De aandacht van je publiek vasthouden is vaak een van de meest uitdagende aspecten van een presentatie. Door middel van een duidelijke verhaallijn is het makkelijker om je publiek mee te nemen om zo je doel van de presentatie te bereiken. Dit kun je doen door een schrijfplan op te stellen om je gedachten te ordenen. Met een schrijfplan kun je, net zoals bij een schriftelijke opdracht, een logische verhaallijn voor je presentatie creëren. Er is echter een groot verschil in informatiedichtheid in een presentatie vergeleken met een geschreven artikel. In een presentatie kan je minder informatie vertellen dan dat je in een artikel kan opschrijven. Een grote valkuil is dat je als presentator te veel informatie wil overbrengen in korte tijd waardoor je boodschap niet duidelijk overkomt. Daarom is het belangrijk dat je in de voorbereiding je boodschap van de presentatie duidelijk hebt en deze als rode draad kan gebruiken in je presentatie.
Nu heb je goed nagedacht over wat je het publiek wil vertellen en is het tijd om te bedenken op welke manier je deze boodschap gaat overbrengen. Als medium voor ondersteuning tijdens een presentatie worden vaak PowerPoint, Canva of andere programma’s gebruikt. Hieronder staat een aantal tips die je kunt gebruiken.
1. Krachtige compacte titel
De titeldia is de eerste introductie van je presentatie, zelfs voordat je bent begonnen met presenteren. Dit is het moment om de aandacht van je publiek te trekken en ervoor te zorgen dat ze geïnteresseerd zijn om naar je te luisteren. Denk dus goed na over de titel, deze moet de lading dekken van je presentatie en interesse opwekken bij je publiek.
2. Inleiding van je verhaal
Leid je verhaal op een logische manier in. Een inhoudsopgave is niet altijd nodig en neemt vaak kostbare tijd in beslag die je kan gebruiken voor de rest van je presentatie. Dit geldt vooral voor zeer korte presentaties. Bedenkt wat de luisteraar nodig heeft om je verhaal te begrijpen en geef hiervoor de benodigde achtergrondinformatie. Houd hierbij dus goed rekening met het publiek dat je voor je hebt.
3. Formuleer een heldere en specifieke titel op je dia
Net als de hoofdtitel van je presentatie is de titel van iedere afzonderlijke dia belangrijk. Bedenk wat je boodschap is van je dia en zet dat in de titel. Formuleer de titel zo specifiek mogelijk. Hierdoor is voor het publiek duidelijk te volgen waar je over praat, ook al hebben ze misschien een deel van je presentatie gemist. Doordat je een specifieke titel hebt op je dia kan je publiek weer gemakkelijk mee in je verhaal omdat je onderwerp in één oogopslag helder is. Daarnaast is het voor jezelf ook een geheugensteuntje en kun je goed uitleggen wat er te zien is op de dia.
Voorbeelden van minder goede titels en specifiekere titels:
- Niet specifiek genoeg: De invloed van roken
- Beter: Roken leidt tot meer mutaties in het DNA
- Niet specifiek genoeg: De cel
- Beter: De cel is opgebouwd uit verschillende organellen
- Niet specifiek genoeg: Invloed van RAS mutaties
- Beter: RAS mutaties leiden tot constant geactiveerd RAS
4. Per dia één onderwerp
Probeer dia's in de presentatie zo eenvoudig mogelijk te houden door één onderwerp per dia te behandelen. Dit kun je vergelijken met de structuur van een geschreven tekst: de dia is de alinea met de titel als kernzin.
5. Gebruik figuren en tekst op de juiste manier
Figuren zijn erg belangrijk om je verhaal te illustreren. Het gevaar is echter dat vaak te uitgebreide of ingewikkelde figuren gebruikt worden. Besef dat een goede dia te begrijpen moet zijn zonder uitleg van de presentator. Dat bereik je door de combinatie van een goede heldere titel, de beperking tot één onderwerp en een duidelijk figuur. Er wordt soms gezegd dat je geen tekst op een dia mag zetten. We raden af om grote stukken tekst op een dia te zetten, maar er mag zeker tekst gebruikt worden. Natuurlijk is dit een persoonlijke voorkeur, maar het belangrijkste is dat er een goede balans is tussen figuren en tekst. Alles wat op de dia staat moet een functie hebben om het publiek te informeren. Een mooie duidelijke figuur met een paar losse steekwoorden aan de zijkant is achteraf vaak onduidelijk. Stiekem wordt dit als een geheugensteuntje voor de presentator gebruikt, maar heeft het geen aanvullende informatieve functie voor het publiek. Probeer dat te vermijden door óf alleen de figuur te gebruiken óf korte zinnen te gebruiken waardoor die losse woorden in een context worden geplaatst.
6. Sluit je verhaal duidelijk af
Rond je verhaal op een natuurlijke manier af. Het is als luisteraar fijn als je bijvoorbeeld terugblikt op het begin van de presentatie. Dat kan een inleiding zijn op je discussie en/of conclusie. Wat heeft het publiek nu allemaal gehoord en waarom is dit van belang? Eindig uiteindelijk met één boodschap waarvan je wil dat je publiek dat onthoudt. Natuurlijk is het fijn als je aan het eind van je presentatie ook je publiek bedankt voor de aandacht.
Na alle voorbereiding is het tijd voor de presentatie. Bij de BMW Academie wordt aandacht besteed aan de bewustwording van zowel je verbale als non-verbale communicatie. Tijdens een presentatie is het belang dat je een verhaal vertelt en geen opsomming van informatie en data. Je kunt bijvoorbeeld anekdotes gebruiken om het publiek te boeien. Echter, doe dit alleen als er een connectie is met je verhaal en als jij je daarbij comfortabel voelt. Ga niet geforceerd een anekdote of grapje toevoegen als het niet past. Straal zelfvertrouwen uit en maak oogcontact met je publiek. Let op hoe je praat en hoe je houding is ten opzichte van de groep. Wees niet bang om een stilte te laten vallen. Stiltes kunnen heel belangrijk zijn om je boodschap meer aandacht te geven. Zolang jij plezier en vertrouwen uitstraalt zal je publiek naar je luisteren. Kijk voor meer uitgebreide tips over non-verbale communicatie op de Blackboardpagina van de BMW Academie.